Wat is het darm microbioom?

Onze darmen staan aan de basis van onze gezondheid. Dit komt voor een groot deel door het  darmmicrobioom . Dit is een verzamelnaam voor het ecosysteem dat in je darmen leeft. Dit ecosysteem bestaat uit een ontzettend groot aantal (miljarden tot triljoenen) hele kleine beestjes. Dit zijn met name veel bacteriën, maar er leven ook virussen, gisten en schimmels. Deze leven in een ideaal geval in harmonie met elkaar en met ons samen. Ze hebben daarbij onder andere invloed op onze darmgezondheid, spijsvertering, immuniteit en hormonen, en daarmee ook op onze stemming en gedrag (1,2). Wanneer het allemaal goed gaat, zit je lekker in je vel, heb je genoeg energie en ervaar geen (langdurige) klachten.

Hoewel er nog veel onbekend is, wordt er sinds ruim 10 jaar steeds meer onderzoek gedaan naar de invloed van het microbioom. Ieder mens heeft een uniek microbioom. Twee compleet gezonde mensen kunnen alsnog een heel verschillende samenstelling hebben in hun microbioom (2).

Het ontstaan van ons microbioom

Het microbioom wordt voor het grootste deel gevormd in de eerste periode van ons leven. Hoewel er een paar recente onderzoeken aantonen dat de darmen niet volledig steriel, oftewel vrij van bacteriën zijn voor de geboorte, wordt het microbioom voor het grootste gedeelte na de geboorte gevormd. Dit gebeurt voor een deel tijdens de bevalling. Via een vaginale bevalling krijgt het kindje bacteriën mee van de moeder. Iemand die geboren is via een keizersnede heeft dan ook vaak een andere samenstelling van het microbioom. Ook het type voeding dat een baby krijgt heeft invloed op de samenstelling. Moedermelk is bijvoorbeeld niet steriel en bevat maar liefst 600 verschillende soorten bacteriën! Ook bevat het prebiotica die als voeding dient voor darmbacteriën (2). 

Vanaf ongeveer 3 jaar oud lijkt het microbioom vrij veel op dat van een volwassene. Het blijft tijdens de rest van het leven redelijk stabiel, zolang er geen sprake is van grote verstoringen zoals bijvoorbeeld het gebruik van antibiotica (2).

Invloeden op het microbioom

Er zijn verschillende factoren die invloed hebben op ons microbioom. Het voedingspatroon, oftewel de voedingsmiddelen die we dagelijks eten om ons lichaam en de bacteriën in ons microbioom te voeden, is hierin een belangrijke factor (2). 

Ook medicatie heeft invloed op ons microbioom. Met name antibioticagebruik heeft een negatieve impact op de darmbacteriën. Veel soorten antibiotica werken op een breed scala aan bacteriën, waardoor ook de positieve bacteriën doelwit worden. Dit geeft vervolgens een hoger risico voor dysbiose en infecties (2).

In het dagelijks leven is stress onvermijdelijk. We kennen acute, chronische en repetitieve stress, waarbij dit zowel fysiek als psychologisch kan zijn. Een voorbeeld van fysieke stress is lichaamsbeweging. Wanneer iemand op regelmatige basis doet aan lichaamsbeweging, bijvoorbeeld door te sporten, wordt er een positieve invloed gezien op de darmgezondheid en het microbioom. Zo hebben atleten een hogere diversiteit aan darmbacteriën en laten ze minder ontstekingsmarkers zien. Wanneer iemand zichzelf echter overbelast door abrupt op hoge intensiteit te sporten, of te lang door te gaan, kan dit een negatief effect hebben op de darmen (2). 

Stress kan ervoor zorgen dat er bepaalde stresshormonen vrijkomen in het lichaam. Deze hormonen hebben invloed op de darmen en het microbioom. Wanneer er dysbiose ontstaat, kan dit ervoor zorgen dat er bacteriën aanwezig zijn die stofjes aanmaken waardoor je minder lekker in je vel gaat zitten of angstiger wordt. Op die manier kan het een vicieuze cirkel worden (2).

Hoewel we niet op alles invloed hebben, zoals het gebruik van medicatie als dit nodig is, zijn er dus verschillende factoren in onze leefstijl die een positieve (of negatieve) impact kunnen hebben op ons microbioom en daarmee op de rest van onze gezondheid. 

Bronnen

1. Frame LA, Costa E, Jackson SA. Current explorations of nutrition and the gut microbiome: a comprehensive evaluation of the review literature. Nutr Rev. 2020 Oct 1;78(10):798-812. doi: 10.1093/nutrit/nuz106.
2. Cresci GA, Bawden E. Gut Microbiome: What We Do and Don't Know. Nutr Clin Pract. 2015 Dec;30(6):734-46. doi: 10.1177/0884533615609899. Epub 2015 Oct 8.